Aldatzea bai, “funtsaz”
Segurmania
Segurtasunaren aliatu nagusienetariko bat txukuntasuna eta garbiketa dela denok dakigu eta ziurrenik hamaika aldiz entzun dugu esaldi bera. Agian, gutxiagotan entzun dugu, baina horren bezain garrantzitsua da, “txukuntasun” horrek bai eremu materiala eta bai lan prozesuak barne hartu behar dituela. Lana hainbat eta sistematizatuago eta egituratuago egon, gero eta seguruagoa izango da.
Horregatik, segurtasuna eta eraginkortasuna, produktibitatea eta istripuen prebentzioa uztartzeko, enpresa lan prozesuak garatzeaz eta jarraibideak idatziz biltzeaz arduratu behar da, lana nola burutu behar den adierazteko. Lan honetan, hura burutuko duten pertsonen ekarpena funtsezkoa da, inork ez baitu okupatzen duenak baino hobeto lanpostu bat ezagutzen. Inork ez daki harekin egunean 8 orduz lan ematen duenak baino hobeto, zeintzuk diren makina baten ahuleziak.
Argi dago hura ez dela beti posible. Lan bat oso antolatuta egon arren, batzuetan hura alda dezaketen hainbat aldaera agertzen dira. Hura hala ez balitz, laster makinek ordezkatuko gintuzkeen. Gainera, euren izaerarengatik, egoera ebaluatzea eta erabakiak bat-batean hartzea behar duten lanak eta lanbideak daude.
Adibidez, mantenu zuzentzailearen lanak, matxura bat konpontzea desberdina izango da dena delako matxuraren arabera. Kale bat urbanizatzeko lanetan, funtsezkoa da lurraldeko baldintzetara egokitzea.
Holakoetan, lana eta bere arriskuak egunetik egunera aldatzen direnean, arriskuak prebenitzeko gomendiorik hoberena “jardun baino lehen pentsatzea” da. Funtsaz lan egitea.
Baina, goazen urrats bat haratago: pentsa dezakegu sistematizatzeko errazena den lana fabrika baten ekoizpen katean egiten dena izan beharko litzatekeela. Eta egia da edo izan beharko luke behintzat.
Printzipioz, laborategia lehengaiak beti berdinak izateaz arduratzen da eta makinak ez dira aldatzen eta prebentziozko mantenu prozesuak aplikatzen zaizkie (matxurak geratu baino lehen programatutako errebisioak eta konponketak) edo baita aurreikuspenekoak ere (konponketak noiz egin behar diren unea zehaztea erabilerako gehienezko aldia zehazten duen jarraipen baten bidez, konponketa egin baino lehen. Hau da, zein pieza edo piezak aldatu behar diren aurreikustea, huts egin badute edo ez badute ere, aurretik aztertutako epe batean), matxurak geratzea saihesteko. Teorian, pertsona batek bere lan bizitza osoa lanpostu batean eman lezake, beti gauza bera egiten.
Baina denok ondo dakigu hau benetan ez dela halakoa.
Aldatzen ez den industria enpresa bat beti atzean geratuko da lehiakorra ez izateagatik eta itxi behar izango du. Lehiakortasunak merkatuaren baldintzetara egokitzea eta berritzea exijitzen du. Aldatu eta egokitu: eboluzionatu.
Baliteke langile batek irmotasunez adieraztea 30 urte daramala lanpostua aldatu gabe eta egia izatea, baina bere lanpostua ez da azken 30 urtetan aldatu?
Industria Kimikoa aldaketa hauek nola kudeatu adierazten duen adibide egokia da. Plastiko bat fabrikatzeko prozesu batek, normalean, zera behar du: lehengaiak, likidoak edo gaseosoak, oso sukoiak, horiek eroateko tutuak eta erreaktore bat horien artean erreakzionatzeko. Eta hori guztia halakoa da duela mende eta erdi, baina jakina; fabrikak asko aldatu dira denbora horretan.
Industria Kimikoa, hastapenetik, prozesuak finkatzeko eta ziurtatzeko lan prozedurak garatu ditu eta baita prozesuak aldatzeko prozesuak ere. Horri ingelesez Management Of Change (MOC) prozesuak deritzo.
MOC prozesu hauek, batez ere, aldaketa bakoitzaren analisi zehatz batean oinarritzen dira, aldaera bakoitza ebaluatuz eta horietako bakoitzaren ondorioei buruzko gogoeta eginez. Zer gertatuko litzateke nahasten bagara eta nahasketan egon beharko ez lukeen osagai bat sartzen badugu?, zer gertatuko litzateke, lehergailu bat aktibatzerakoan, likidoa bultzatu ordez, alderantzizko moduan tamalez aktibatzen bada eta xurgatu egiten badu?, zer geratuko litzateke…?
Industria Kimikoak erabiltzen dituen erreminta hauek, MOC prozesu hauek oso konplexuak izan daitezke eta lan ordu asko suposatu ditzakete, baina bertsio sinplifikatuak eskuragarri daude eta horiek edozein industria edo prozesu motan erabili daitezke, erakundeak berak langileei eskatzen dien horixe bera egin dezan: pentsatu jardun baino lehen.
Sinatua
Luis Blanco Urgoiti, AVEQ-KIMIKAko idazkari nagusia
