Adi ziztadekin! Ziztadak saihesteko prebentzio-neurriak
Bizitza seguruak
Ziztadek ez dute urtaroez ulertzen. Nahiz eta egutegiaren arabera udazkenean egon, tenperaturak udakoak izaten jarraitzen du herrialdeko leku askotan. Bero luze horrek bizirik eta lanean mantentzen ditu eltxoak, akainak eta bestelako intsektu txikiak, eta horiek gure osasunean eragina izan dezakete. Desagertu beharrean, gaixotasunen transmisore horiek landa-eremuetan, hezeguneetan eta hiri-parkeetan egoten jarraitzen dute oraindik; beraz, prebentzioa zeregin garrantzitsua da urte sasoi honetan ere.
Ziztadek ez dute urtaroez ulertzen. Nahiz eta egutegiaren arabera udazkenean egon, tenperaturak udakoak izaten jarraitzen du herrialdeko leku askotan. Bero luze horrek bizirik eta lanean mantentzen ditu eltxoak, akainak eta bestelako intsektu txikiak, eta horiek gure osasunean eragina izan dezakete. Desagertu beharrean, gaixotasunen transmisore horiek landa-eremuetan, hezeguneetan eta hiri-parkeetan egoten jarraitzen dute oraindik; beraz, prebentzioa zeregin garrantzitsua da urte sasoi honetan ere.
Batez besteko tenperaturak igotzearen eta neguak gero eta leunagoak izatearen ondorioz, gaixotasunen bektore gisa jarduten duten intsektu eta artropodo askoren bizi-zikloa luzatzen ari da. Alegia, organismo horiek animalia edo pertsona infektatu baten birusak, bakterioak edo parasitoak transmititu diezazkiokete osasuntsu dagoen beste bati.
Protagonista nagusiak eltxoak, akainak edo flebotomoak dira, eta horietako batzuek erakutsi dute lehen urrunekotzat jotzen genituen patogenoak garraiatzeko duten gaitasuna; hala nola, Mendebaldeko Niloren birusa, dengea edo Krimea-Kongoko sukarra.
Hori dela-eta, prebentzioa funtsezkoa da baita udazkenean ere. Neurri errazak hartzeak aldea eragin dezake ziztada soil baten eta osasun-arazo serioago baten artean. Estrategian hiru jarduera-ildo sartzen dira:
- Ingurunea: haztegiak eta babeslekuak kentzea
Eltxoek ur geldia behar dute ugaltzeko. Ontziak, loreontzi-platerak, askak edo erretenak hustea horien kopurua murrizteko modu eraginkorra da. Landan, belar altuko edo landaretza trinkoko eremuak saihestea komeni da, bereziki hilabete epeletan. Halaber, lorategietan sastrakak kenduta eta espazioak garbi edukitzeak akain gutxiago izaten laguntzen du.
- Norbera babestea: oztopoak ziztaden aurrean
Aire zabalean ibiltzen garenean, arropak defentsa onenetako bat izaten jarraitzen du. Mahuka luzeak, galtzak galtzerdietan sartuta eta oinetako itxiak neurri sinpleak baina eraginkorrak dira. Era berean, intsektuen uxatzaileak, DEET, Icaridina edo IR3535 bezalako substantzia aktiboak dituztenak, oso eraginkorrak dira. Eta arrisku-eremuetan lan egiten denean, permetrinarekin tratatutako jantziak erabil daitezke, hesi kimiko gehigarri gisa.
- Zaintza eta erantzun azkarra
Larruazala aztertzea funtsezkoa da landan eguna pasa edo animaliekin kontaktuan egon ondoren. Akain bat detektatuz gero, pintza finekin kendu behar da, gorputza biratu edo presionatu gabe, eta eremua desinfektatu behar da. Ondorengo egunetan, garrantzitsua da sukarra edo azalean orban gorrixka bat agertzen den zaintzea. Edozein sintoma izanez gero, medikuari galdetzea lehentasunezkoa da.
Nekazaritza, basogintza edo lorezaintza bezalako sektoreetan lan egiten bada, landa-ingurunearekin kontaktua etengabea izanik, arreta handiz jokatu behar da eta arrisku biologiko horietatik babesteko moduari buruzko informazioa eta prestakuntza jaso behar dira. Alerta-zeinuak ezagutzen jakiteak eta prebentzioz jokatzeak istripuak eta gaixotasunak saihets ditzake.
