Ba al zenekien ‘alarma’ hitza XVI. mendeko Italiako guda handietatik datorrela?

Alarma hitza, gaztelerako hitz ugari bezala,  italianismo bat da. Italierako adierazpen batetik datorren hitz bat da. Berpizkundean, gaztelera Italiatik bereziki zetozen hitz askorekin aberastu zen.

Alarma hitza, gaztelerako hitz ugari bezala,  italianismo bat da. Italierako adierazpen batetik datorren hitz bat da. Berpizkundean, gaztelera Italiatik bereziki zetozen hitz askorekin aberastu zen. Cervantes bera, Italian denboraldi bat igaro zuena, bere kulturarekin eta hizkuntzarekin maitemindu zen eta hitz asko barneratu zituen.

Horrez gain, beste faktore batzuk ere gaztelerak italieraren hitz asko bereganatzea eragin zuten: alde batetik, penintsula Iberikoan eta penintsula Italikoan hitz egiten ziren hizkuntza gehienen artean antzekotasun filologikoa,  eta bestalde, Espainian eta Italian artean etengabe ematen ziren harremanak, mendez mende, Erdi Arotik Italia bateratu arte, bi herrialdeen artean maiz ematen zen ontzi trafikoaren bidez.

Gaztelerak Italiatik hartutako hitz asko arteen mundutik zetozen, esate baterako, oleo (italieraz “olio” hitzak olioa esan nahi du), opera (italieraz obra esan nahi du), edo opera prima (lehen obra). Hala ere, alarma hitzaren jatorria gudarekin lotuta dago. XV. mendeko Italiako Guda Handietatik dator.

Gudetan,  1494 eta 1559. urteen artean emandako hainbat gatazkek, jazoera desberdinetan, Mendebaldeko Europako Estatu nagusiak inplikatu zituzten. Bertan, italiarrek Armetara! (¡A las armas!) adierazpena oihu egiten zuten (¡Allearmi! italieraz)  lagunei arma hartu behar zutela eta etsaiaren aurka lekuan bertan borrokatu behar zirela ohartarazteko. Denboraren poderioz, gailendu zen adierazpena singularrean izan zen, ¡All’arme’!, alegia, Armara (¡Al arma! gazteleraz).

Horregatik, ondoren, hura zabaltzearen eta hedatzearen ondorioz, adierazpen hau edozein arriskuz ohartarazteko hitz bakar bat bihurtu zen.

Ez dakigu zehatz-mehatz hitz hau noiz hasi zen gazteleraz erabiltzen, baina zenbait adituk diote XVI. mendetik aurrera izan zela, Espainiako eta Italiako tropek batera parte hartu zuten  borroketan. Baliteke, ezta? Zuk zer diozu?