Egokia eta nahikoa

1995ean argitaratu zenetik, badago Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko Legeko artikulu bat teknikariek bereziki atsegin ez dutena. 19. artikuluaz ari gara, hain zuzen ere, eta honako hau dio lehenengo paragrafoan:

19. Artikulua. Langileen prestakuntza.

1. Babesteko betebeharra betez, enpresaburuak bermatu beharko du langile bakoitzak prestakuntza teoriko eta praktiko nahikoa eta egokia jasotzea, prebentzio arloari buruz, bai kontratatzeko unean, haren modalitatea edo iraupena edozein izanda ere, eta bai burutzen dituen zereginak aldatzen direnean edo lan taldeetan teknologia berriak edo aldaketak sartzen direnean.

(Guk geuk azpimarratu dugu).

Eta, oraingo honetan, ez da Espainiako lege-egileak idazterakoan egindako “akatsa”, izan ere, 1989ko ekainaren 12ko 89/391/CEE Zuzentarauak honako hau dio bertako 12. artikuluan, langileek lantokian segurtasuna eta osasuna hobetzearen aldeko neurriak aplikatzeari buruzkoa, LABLk ezarrita:

12. Artikulua: Langileen prestakuntza

1. Enpresaburuak bermatu behar du, langile bakoitzak segurtasun eta osasunari buruzko prestakuntza egokia jasotzen duela, bereziki, bere lantokiari edo lanari dagozkion informazio eta argibide zehatzak:

– kontratazioari buruz,

– lekuz edo lantokiz aldatuz gero,

– lan ekipamendu berriak sartuz edo ekipamendua aldatuz gero,

– edozein teknologia berri sartuz gero.

 

Europako lege-egileak prebentzio teknikariei bizitza konplikatu nahi izan zien, enpresaren langileek segurtasun arloan zein prestakuntza mota jaso behar duten erabakitzeari dagokionez?

Egia esan, anglosaxoiei legeak egiteko modu hau asko gustatzen zaie, artikulu honek barne hartu nahi dituen jarduera mota ugariei heltzen dielako. Britainia Handiko eta Estatu Batuetako legeak sortzeko era klasikoak argibide orokorrak ematea eta hiritarrek euren egunerokotasunean araua interpretatzea oinarri hartu du, azken finean, epaiek eta epaitegiek bideratu dezaten, sortu litezkeen auziak ebatzi ondoren,  araua errealitatean praktikara eraman ahal izatea.

Arautzeko modu hau lan arriskuen prebentzioari buruzko lege ororen funtsa da, egitura osoko oinarria, alegia. Orohar generikoak diren jarraibideak oinarri hartzen ditu, lege berak ikatz meategi bati zein auzoko mertzeria bati derrigortzeko aukera emanez.

Lege “oro” printzipio horretan oinarritzen dela diodanean ez naiz gehiegi esaten ari.

Duela zenbait egun fabrika baten berezko prebentzio zerbitzu baten buruarekin hitz egin nuen. Bere kexa honakoa zen: apirilaren 6ko 374/2001 Errege Dekretuak, laneko agente kimikoekin lotutako arriskuen aurkako langileen osasun eta segurtasunaren babesari buruzkoa, ez dio aldizkakotasun zehatzeari buruzko argibide zehatzik ematen, gernuan metabolito kontrolak egiteko, lanean darabilten  bereziki arriskutsua den  substantzia bat.

Beno, egia esan LABL garatzen duen arau honek jarraibidea Lege honetatik bertatik jasotzen du, langileen osasuna zaintzeko aldizkakotasuna “egokia eta nahikoa” izango dela esaten duenean eta oso modu burutsuan dio bertako 22.1. artikuluan:

22. Artikulua. Osasuna zaintzea.

1. Enpresaburuak bere zerbitzurako langileei bermatuko die osasuna aldian-aldian zainduko duela, lanari dagozkion arriskuen arabera.

Osasuna aldian-aldian zainduko da eta ebaluaziotik eratortzen diren arriskuetarako egokia eta nahikoa izango da.

Eta arauetatik kanpo, egunerokotasunean ere hala gertatzen da: erantzun daiteke zerbait “egokia eta nahikoa” izan dadila, norbaitek galdetzen badigu prebentziozko baliabide batek nola zaindu behar dituen zaintzari dagozkion zereginak?… bada, industria kimikoan, betidanik, agitatzailea duen erreaktore batean sartzean, errefraktatze estalkia konpontzeko, goi-ahotik (piano handi bat bezalako itxitako gune baterako sarbidea), konponketa lanetara sartzen den langilea, erreskate arnesekin eta dibidietarekin hornituta, oso adi dauden bi pertsonek zainduta egon da etengabe. Horrek esan nahi al du LABLko 32 bis artikuluak adierazten dituen lan guztietan bi pertsona behar direla zaintza betekizunetan etengabe? Jakina, ezetz.

Kontu-ikuskari bat nire enpresaren bulegoetara joaten denean, hirian, bere lana egitera, ezagutzen ez duen eta bere enplegu-emailearena ez den lantoki batera doan kanpoko langile bat da. Legeko 24. eta 171/2004 Errege Dekretua erabat aplikatu daitezke. Jarduerak koordinatu behar dira, izan ere, saihestezina da, baina hustuketa jarraibideei buruzko azalpen labur batzuekin nahikoa izango litzateke.

171EDko 8.2. artikuluak oso argi dio, hitzez hitz:

8.2. artikulua: Jarraibideak lantokian eman daitezkeen eta parte hartzen duten enpresetako langileei eragiten dieten eta arrisku horiek prebenitzeko neurriei eragiten dieten arriskuetarako nahikoak eta egokiak izan behar dira. 

Laburbiltzeko, hona hemen lizentzia bat: egokitasun eta nahikotasun erreferentzia horiei erantzun zehatzak emateko egiten diren saiakera guztiek huts egingo dute, jarduera eta egoerak, baita sektore beraren barruan, anitzak direlako, eta zenbait kasutan, jarraibide horiek motz geratuko dira eta beste batzuetan, berriz, gehiegizkoak izango dira.

“Nahikoa eta egokia” hitzak erabiltzean, araua erabaki bat hartzeko askatasun teknikoa ematen ari zaigu. Arauak askatasuna ematen digu gure gaitasunarekin eta ezagutzarekin fidatzen delako, nahiz eta batzuetan askatasunak beldur pixka bat eman.

 

Luis Blanco Urgoiti

AVEQ-KIMIKAko Idazkari Nagusia

 

arrisku prebentzioa enpresa Lan arriskuak lan segurtasuna Lan-prebentzioa Langileak prebentzioa Segurmanía Segurtasuna